اگر شکستگی دندان را شخصا تجربه کرده باشید، حتما متوجه شده‌اید که تمام بخش‌های داخلی دندان جامد نیستند. هر دندان شامل یک هسته‌ی ژله مانند است که پالپ دندان نام دارد. پالپ یکی از بخش‌های دندان است که نقش حفاظت از دندان را بر عهده دارد. این بخش غیر جامد در حقیقت یکی از چهار لایه‌ی اصلی دندان است. پالپ در دوران جنینی و حدودا در ششمین هفته‌ی آن ساخته می‌شود و تا به دنیا آمدن جنین کامل خواهد شد. در این مطلب به طور مفصل درباره‌ی این بخش حیاتی از دندان‌ها صحبت می‌کنیم.
پالپ در دندان چه کاربرد و ویژگی‌هایی دارد؟
مهم‌ترین عملکرد پالپ تشکیل عاج و فراهم کردن مواد مورد نیاز و مغذی برای دندان است. پالپ به عاج دندان کمک می‌کند تا سالم بماند. تأمین سلامت عاج دندان توسط پالپ آن و از طریق فراهم کردن رطوبت لازم و مواد مورد نیاز عاج دندان، مانند آلبومین و فیبرینوژن، صورت می‌گیرد. همچنین اعصاب موجود در پالپ باعث می‌شوند هنگام آسیب‌های دندان از طریق درد به وجود مشکل پی ببرید. این اعصاب کمک می‌کنند هنگام تغییرات دمایی ناگهانی یا فشاری که توسط مواد غذایی ایجاد می‌شود نیز درد را احساس کنید و از این طریق از آسیب‌های احتمالی جلوگیری خواهد شد.
پالپ توسط یک لایه‌ی سخت خارجی حفاظت می‌شود؛ اما، چنان‌چه دندان دچار پوسیدگی شود پالپ نیز در معرض آسیب قرار می‌گیرد؛ زیرا در این صورت پالپ لایه‌ی حفاظتی خارجی خود را از دست می‌دهد. در صورتی که التهاب یا درد در دندان احساس شود، این احتمال وجود دارد که پالپ دچار آسیب شده باشد و نیازمند رسیدگی و درمان فوری توسط متخصص است.
![پالپ دندان]()
ساختار پالپ دندان چگونه است؟
همان طور که گفته شد، پالپ توسط یک لایه محافظت می‌شود. جنس این لایه‌ی سخت و محکم از مواد معدنی، مانند کلسیم، است. پالپ‌های دندانی بخشی زنده از ساختار دندان هستند که حالتی نیمه مایع و ژله مانند دارند. ساختار پالپ از اجزاء مختلفی تشکیل شده است که این اجزاء عبارتند از: عروق خونی، اعصاب، بافت‌های همبند و سلول‌های ویژه و تخصصی.
پالپ تنها بخشی از دندان است که شامل عروق خونی و اعصاب است؛ بنابراین، در صورتی که پالپ به طور جدی آسیب ببیند، تأمین خون رسانی و عصب‌های دندانی از دست خواهد رفت.
از دیگر اجزایی که در ساختار پالپ دندان می‌توان از آن نام برد پالپ چمبر (حفره پالپ) است. پالپ چمبر در مرکز دندان قرار دارد و به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که شامل یک بخش خارجی است که در بدنه‌ی تاج دندان قرار دارد و یک بخش عمیق‌تر که به کانال‌های ریشه منتهی می‌شود.
انواع بیماری‌های پالپ‌های دندان
عفونت پالپ دندان یکی از آسیب‌های پالپ‌های دندانی است که از طریق مشاهده‌ی التهاب پالپ دندان تشخیص داده می‌شود. عفونت پالپ دندان زمانی اتفاق می‌افتد که عوامل باکتریایی از بخش‌های خارجی دندان عبور کرده و وارد پالپ شوند. پوسیدگی‌های درمان نشده‌ی دندان یا آسیب‌های ناگهانی می‌توانند منجر به التهاب پالپ دندان و در نهایت عفونت پالپ دندان شوند. برخی از بیماری‌هایی که ممکن است برای پالپ اتفاق بیفتد، موارد زیر هستند:
- پالپیت برگشت‌پذیر: زمانی‌که عفونت و التهاب پالپ خفیف باشد، می‌توان آن را با درمان‌های سطحی برطرف کرد؛ به‌همین‌دلیل به این نوع بیماری، پالپیت برگشت‌پذیر می‌گویند. علائم این بیماری، آبسه یا درد دندان در هنگام خوردن غذاهای سرد یا گرم است.
- پالپیت برگشت‌ناپذیر: اگر عفونت و التهاب پالپ، شدید باشد، امکان درمان آن وجود ندارد و اصطلاحا برگشت‌ناپذیر خواهد بود. در این حالت اگر سریع اقدامات درمانی انجام نگیرد، ممکن است عفونت، به بخش‌های دیگر لثه و استخوان نیز آسیب بزند.
- بیرون‌زدگی پالپ: این بیماری زمانی بروز پیدا می‌کند که لایه‌های محافظ استخوان بر اثر ضربه یا پوسیدگی از بین رفته باشند و پالپ، روی سطح بیرونی دندان قرار گرفته باشد. اگر به این وضعیت رسیدگی نشود، ممکن است باکتری‌ها، بافت داخلی را از بین ببرند.
- پالپ سنگی: به حالتی گفته می‌شود که پالپ، ظاهری سخت و سنگی پیدا می‌کند یا اصطلاحا کلسیفیه می‌شود. این مشکل باعث دردهای شدید و حساسیت پالپ شده و عصب‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد.
درمان پالپ دندان چگونه است؟
درمان پالپ دندان با توجه به میزان آسیب به پالپ تعیین شده و توسط دندانپزشک انجام خواهد شد. بیشتر اوقات شدت علائم می‌توانند به تشخیص میزان آسیب و درمان کردن پالپ‌های دندان به صورت صحیح کمک کنند؛ گرچه عکس‌های تخصصی رادیولوژی نیز عامل تعیین کننده‌ای خواهند بود. دندانپزشک پس از معاینه ممکن است ترجیح دهد با درمان ریشه مشکلات را برطرف کند و یا در موارد خفیف‌تر ممکن است با پر کردن دندان مشکل پالیپ دندان حل شود. با این حال در اکثر مواردی که بیمار علائم متوسط یا شدیدی را تجربه می‌کند، برای رفع علائم و دردهای دندانی نیاز به درمان ریشه وجود خواهد داشت.
پالپ کپ دندان چیست؟
حال که همه‌چیز را درباره‌ی پالپ بررسی کردیم، ببینیم پالپ کپ دندان چیست؟ پالپ کپ دندان یک روش درمانی است که برای ترمیم شکستکی یا بازشدگی پالپ استفاده می‌شود. اگر پالپ به میزان خیلی کم و تقریبا کمتر از یک میلی‌متر، باز شده باشد، با کمک پالپ کپ دندان می‌توان آن را ترمیم کرد. برای این‌کار از موادی نظیر کلسیم هیدروکساید استفاده کرده و این قسمت‌ها را ترمیم می‌کنند. ترمیم پالپ نیز به این‌صورت انجام می‌شود که مواد دندانی را یا مستقیما روی پالپ قرار می‌دهند یا اینکه در قسمت‌های نزدیک به آن برای تشکیل عاج از این مواد استفاده می‌کنند. این شیوه‌ی درمانی معمولا برای سنین جوانی قابل استفاده است که پالپ هنوز ریشه‌هایش تشکیل نشده باشد. امروزه روش‌های مدرنی نظیر لیزر نیز می‌تواند برای ایجاد این پوشش حفاظتی به‌کار رود.
![درمان پالپ دندان چگونه است؟]()
چگونه می‌توان از آسیب‌های پالپ دندان پیشگیری کرد؟
برای مراقبت و نگهداری از دندان و حفظ سلامت آن‌ها همواره باید به یاد داشته باشید که پیشگیری بر درمان اولویت دارد. حفظ بهداشت دهان و دندان از مهم‌ترین عواملی است که از انواع آسیب‌های دندانی از جمله آسیب به پالپ‌های دندان‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد. نکات زیر از مهم‌ترین مواردی هستند که برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید.
- دندان‌های خود را روزانه حداقل دو مرتبه مسواک کنید. هر بار مسواک زدن باید دست کم دو دقیقه طول بکشد و مسواک زدن با برس‌های نرم انجام گیرد.
- در هر بار مسواک زدن مطمئن شوید که مسواک روی تمام دندان‌ها کشیده شده است.
- از خمیر دندان‌های حاوی فلوراید استفاده کنید.
- روزانه حداقل یک بار با استفاده از نخ دندان فضاهای بین دندانی را از بقایای مواد غذایی پاک کنید.
- مرتبا در طول روز آب بنوشید. نوشیدن آب به ویژه پس از صرف غذا به پاک شدن سطح دندان‌ها کمک خواهد کرد.
- اگر در هنگام خواب شبانه عادت به دندان قروچه دارید، حتما هنگام خواب از گاردهای محافظ استفاده کنید.
حتی در صورتی که درد یا ناراحتی حس نمی‌کنید، حداقل دو بار در سال به دندانپزشک خود برای معاینه مراجعه کنید. چکاپ‌های سالیانه باعث می‌شوند مشکلات دندانی به موقع تشخیص داده شوند و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری خواهد شد.
سخن پایانی
پالپ دندان یک لایه‌ی داخلی از بخش‌های اصلی دندان است که در صورت آسیب این بخش ممکن است صدمات جبران ناپذیری به دندان شما وارد شود. این لایه‌ی حفاظتی از اعصاب و عروق خونی تشکیل شده است که وظیفه‌ی تغذیه‌ی دندان را بر عهده دارند. در این مطلب علائم آسیب به پالپ‌های دندانی گفته شد. پیشنهاد می‌کنیم در صورت بروز هر یک از این علائم به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا به سرعت روند درمان را شروع کند. در هنگام بروز هرگونه آسیب به دندان، مراجعه به موقع به پزشک یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که می‌توانید انجام دهید.
منبع:
www.healthline.com/health/tooth-pulp