دپیگمنتاسیون(اصلاح بد‌رنگی‌لثه)

دپیگمانتسایون ( اصلاح بد رنگی لثه )

تیرگی لثه که همچنین تحت عنوان پیگمانتاسیون لثه (gingival pigmentation) نیز شناخته می شود به دلیل رسوب رنگدانه ملانین به وجود می آید. به عبارتی، آن دسته از لکه های پوستی قهوه ای یا سیاه که برخی اوقات به طور طبیعی روی بافت لثه ایجاد می شود، به طور معمول به دلیل ملانین اضافی پدید می آیند. تیرگی لثه عمدتا در افرادی که پوست تیره تری دارند وجود دارد. سیگار کشیدن یا استفاده طولانی مدت از داروهای خاص نیز می توانند باعث به وجود آمدن هایپر پیگمانتاسیون در بافت لثه شوند اما بیشتر اوقات این امر در نتیجه ژنتیک رخ می دهد. در هر صورت، نگرانی های بیمار عمدتا مرتبط با موارد زیبایی شناختی می باشد.

ملانین

بدن ما انسان ها به طور طبیعی ملانین تولید می کند، ماده ای که به پوست، مو و چشم ها رنگ می بخشد. هر اندازه که میزان ملانین در بدن فرد بیشتر باشد، موها، پوست یا چشمان نیز تیره تر خواهند بود. تیرگی لثه نیز ممکن است به دلیل وجود ملانین بیشتر باشد. از این رو اگر لثه های فردی همیشه تیره بوده است، جای هیچ گونه نگرانی وجود ندارد.

اما اگر رنگ لثه در طی مدت کوتاهی تغییر کرده و یا نواحی سیاهی روی آن پدید آمده است احتمالا ملانین در آن دخیل نبوده و یک مسئله دیگر در آن نقش دارد.

سیگار کشیدن

سیگار و استعمال دخانیات علاوه بر سلامت کلی و دهان و دندان افراد را تهدید می کنند، می توانند باعث تغییر لثه نیز باشند. این مسئله به عنوان ملانوز سیگاری (smoker’s melanosis) شناخته می شود. سلول های خاصی در بدن به نام ملانوسیت، ملانین تولید می کنند و نیکوتین موجود در توتون و تنباکو می تواند باعث تولید ملانوسیت بیش از حد شود.

با سیگار کشیدن، ممکن است لثه ها بیشتر قهوه ای یا سیاه شوند. تغییر رنگ یا به صورت لکه ها ظاهر می شود و یا قسمت داخلی دهان را تحت تأثیر قرار می دهد. علاوه بر این، داخل گونه ها و لب پایینی نیز ممکن است تغییر رنگ دهند. تحقیقات نشان داده اند که بین ترک سیگار و کاهش تغییر رنگ لثه ارتباط وجود دارد. این نشان می دهد که لکه های تیره تر روی لثه در اثر سیگار، قابل برگشت هستند.

التهاب لثه نکروزان اولسراتیو حاد (Acute necrotizing ulcerative gingivitis)

التهاب لثه نکروزان نوعی عفونت لثه است که تحت عنوان دهان تراشه (trench mouth) شناخته می شود. این نوع التهاب می تواند باعث تب، لثه های دردناک و بوی بد دهان شود. اگر لایه ای از بافت مرده روی لثه جمع شود، عفونت می تواند دچار تغییر رنگ سیاه یا خاکستری گردد.

دهان تراشه در اثر رشد سریع باکتری ها در دهان ایجاد می شود که عمدتا دلیل آن التهاب لثه است. باکتری ها ممکن است به دلیل بهداشت نامناسب دهان، استرس، کمبود خواب یا رژیم غذایی ناسالم تجمع یابند و بدین ترتیب تیرگی لثه را در پی داشته باشند.

علائم اولیه دهان تراشه شامل خونریزی لثه، بوی بد دهان، بزاق زیاد و احساس ناخوشایند است. علاوه بر این موارد ممکن است لثه ها نیز زخم شوند.

التهاب لثه نکروزان ساده است. دندانپزشک می تواند دهان را از بیماری تمیز کرده و در صورت لزوم، آنتی بیوتیک تجویز کند. شستشوی دهان با دهان شویه های دارویی و نیز تمیز نگه داشتن دندان و لثه ها می توانند به جلوگیری از عفونت های مکرر کمک کنند.

بیماری آدیسون (Addison’s disease)

بیماری آدیسون که به پرکاری آدرنال یا نارسایی اولیه آدرنال نیز معروف است یک اختلال اکتسابی غیر معمول است که به دلیل کمبود هورمون های ترشح شده از غدد فوق کلیوی ایجاد می شود. علائم اولیه این بیماری عبارتند از:

خستگی
احساس تشنگی بیش از حد
لاغری ناخواسته
تضعیف عضلات

با پیشرفت بیماری آدیسون، فرد همچنین ممکن است تیرگی لثه ها و لب ها را نیز تجربه کند. اصطلاح پزشکی این مسئله تحت عنوان هایپر پیگمانتاسیون یا hyperpigmentationنیز شناخته می شود.

بیماری آدیسون علاوه بر اینکه بر لب ها و لثه ها تأثیر می گذارد می تواند لکه های تیره رنگی نیز در سایر نواحی بدن بر جای بگذارد. متداول ترین این نواحی عبارتند از زانو، مچ دست، خطوط کف دست و اطراف زخم های بدن.

در صورت عدم درمان بین بیماری، عوارض شدیدی برای بدن ایجاد خواهد شد. اگر سطح هورمون خیلی پایین بیاید می تواند در آدرنال اختلالات جدی را به بار آورد. علائم این اختلال عبارتند از کم آبی شدید، تنفس سریع و کم عمق، خواب آلودگی و رنگ پریدگی و پوست نرم.

درمان تیرگی لثه ها

درمان های معتبر و گوناگونی برای لثه های تیره وجود دارند. این روند می تواند حذف رنگدانه های ملانین از بافت لثه باشد که به عنوان رنگدانه زدایی لثه یا سفید شدن لثه شناخته می شود. تراشیدن ناحیه رنگدانه ای از لایه های سطحی بافت لثه لثه از طریق بسیاری روش ها انجام می شود که برخی از آنها عبارتند از:

- استفاده از اسکالپل (Scalpel): اسکالپل می تواند سطح خارجی لثه را از بتراشد. البته در این روش خونریزی بیشتر خواهد بود و بهبودی طولانی خواهد شد.

- برخی از ابزار هستند که با یک موتور پر سرعت می چرخند و می توانند سطح خارجی لثه ها را تراش دهند.

- با نور لیزر نیز می توان لایه های سطحی لثه را از بین برد.

- پیوند لثه

- با برخی از مواد شیمیایی مانند فنل ها (phenols)

در ادامه در مورد مهمترین روش های درمان تیرگی لثه بیشتر آشنا خواهیم شد.

لیزر درمانی

لیزرها کاربردهای فراوانی در دندانپزشکی دارند. لیزر درمانی برای رفع تیرگی لثه ها، از مدرن ترین و جدیدترین روش های درمان این مشکل است. گرچه هنوز هم بسیاری از دندانپزشکان برای لثه های تیره از روش جراحی بهره می برند. در لیزر درمانی هیچ گونه برشی انجام نشده و کار در کمال آرامش و ایمن صورت می گیرد. لازم به ذکر است، دندانپزشک، لثه های آنهایی که دچار التهاب و عفونت است را در ابتدا با لیزر درمان کرده و سپس اقدام به درمان تغییر رنگ لثه ها با لیزر می کنند.

جراحی لثه

جراحی لثه نیز یکی از پرکاربردترین و ساده ترین روش های رفع تیرگی لثه است. در این روش که به صورت سرپایی، تزریق بی حسی موضعی و بدون درد انجام می شود، لایه خارجی لثه که بافت پوششی آن و کمی از بافت زیرین دچار تیرگی شده است برداشته می شود. پس از دوره ریکاوری، لایه جدیدی روی لثه تشکیل می شود که از رنگ طبیعی برخوردار است و دیگر خبری از تیرگی لثه نمی باشد.

چه کسی کاندید مناسب درمان های رفع تیرگی لثه است؟

به طور کلی کسانی که از سلامت دهان و دندان خوبی برخوردار هستند کاندیداهای عالی برای درمان رفع تیرگی به شمار می روند. به طور معمول برای این درمان ها بافت لثه باید سالم باشد.

1. افرادی که به بیماری های مرتبط با دهان مبتلا هستند
2. لثه کسانی که به دلیل بیماری پریودنتال تیره شده است.
3. آنهایی که بافت لثه نازکی دارند و ریشه دندانهایشان برجسته شده است.
4. بیمارانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند

سخن آخر

نوع درمان های ارائه شده برای رفع تیرگی لثه در درجه اول به علت تیرگی و سیاهی لثه بستگی دارد و این دندانپزشک شما است که باید این مسئله را با دقت بررسی نماید. اگر تغییر رنگ لثه ناشی از استعمال دخانیات است، ترک سیگار می تواند باعث بهبود چشمگیر رنگ آنها شود. در واقع مطالعات نشان داده اند که ترک سیگار نه تنها برای سلامت عمومی شما مفید است بلکه برای سلامتی دندان ها نیز بسیار مفید است.

اگر لثه های شما در اثر عفونت تیره شود، درمان های ارائه شده می توانند شامل آنتی بیوتیک ها و دهانشویه های دارویی برای ریشه کردن همه باکتری ها باشد. در انتها به یاد داشته باشید که رعایت بهداشت دهان و دندان یکی از بهترین ها راه ها برای اطمینان از سالم و جذاب بودن لثه های شما به شمار می رود.