جراحی قطع انتهای ریشه یا اپیکواکتومی به چه معناست:
اپیکواِکتومی یک عمل جراحی کوچک است که در آن نوک ریشه دندان قطع و برداشته می‌شود. اپیکو (apico) معادل اپکس به معنی نوک ریشه دندان و اِکتومی (ectomy) به معنی برداشتن می باشد و
اپیکواکتومی به معنی برداشتن نوک ریشه دندان است.
![]()
هدف از جراحی اپیکواکتومی چیست ؟
جراحی اپیکواکتومی با نام جراحی انتهای ریشه نیز شناخته می‌شود. دلیل این نامگذاری این است که در طی درمان نوک ریشه دندان و بافت اطراف آن از عفونت خالی می‌شود. این عمل، جراحی آپیکال نیز نامیده می‌شود، که به “راس” یا انتهای دندان اشاره دارد. در این روش ، متخصص ریشه بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا استخوان زیرین را ببیند و هرگونه بافت ملتهب یا آلوده را از بین ببرد. لازم به ذکر است که در این نوع از جراحی، انتهای ریشه نیز برداشته و فضای خالی پر می شود.
اگر پس از مراجعه به دندانپزشک متخصص اندو، این نتیجه حاصل شد که دندان شما به اپیکواکتومی نیاز دارد، احتمالاً به این دلیل است که حتی اگر دندان شما از قبل تحت معالجه روت‌کانال‌تراپی یا به اصطلاح عصب‌کشی قرار گرفته است، التهاب یا عفونتی در نزدیکی نوک ریشه وجود دارد که ممکن است به استخوان فک شما برسد و دیگر نمی‌توان آن را به احتی ترمیم کرد. این نوع از جراحی اغلب توسط یک متخصص درمان کانال ریشه و در یک کلینیک مجهز و تحت نظارت دقیق انجام می‌شود.
اگرچه روش‌های جراحی بسیاری وجود دارد که می‌تواند برای نجات دندان انجام شود، اما متداول‌ترین آنها اپیکواکتومی یا برداشتن نوک ریشه است. هنگامی که التهاب یا عفونت پس از انجام عمل جراحی ریشه در ناحیه استخوانی اطراف انتهای دندان شما ادامه پیدا می‌کند، ممکن است متخصص ریشه دندان مجبور به انجام عمل اپیکواکتومی شود
جراحی اپیکواکتومی چیست ؟
در فرایند معالجه ریشه دندان یا به اصطلاح عصب‌کشی (روت کانال تراپی) کانال‌های دندانی تمیز شده و بافت‌های ملتهب و عفونی خارج می‌شوند. در برخی موارد که عفونت بعد درمان ریشه بهبود نیافته و یا گسترش یابد، انجام جراحی اپیکواکتومی ضروری است.
لازم است به این نکته توجه کنیم که سیستم کانال‌های دندانی بسیار پیچیده است و دارای انشعابات کوچک و زیادی از کانال اصلی می باشند. در برخی مواقع حتی بعد از درمان ریشه، مواد عفونی و باکتریایی ممکن است در این انشعابات باقی بمانند، که این مانع ترمیم دندان شده و یا منجر به عفونت دوباره می‌شود.
روند جریان اپیکواکتومی انتهای ریشه یا همان اپکس، همراه با بافت عفونی اطراف آن برداشته می‌شود. در اقدام بعدی یک ماده زیست سازگار برای بستن ناحیه انتخایی ریشه قرار داده می شود. به بیانی دقیق‌تر در این روش ، متخصص ریشه بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا استخوان زیرین را ببیند و هرگونه بافت ملتهب یا آلوده را از بین ببرد.
![]()
در چه مواردی به جراحی اپیکو نیاز پیدا میکنیم :
- اگر دندانی که تحت معالجه ریشه یا روت‌کانال‌تراپی قرار گرفته است مجددا دچار عفونت شود، معمولاٌ به علت وجود مشکلی در نزدیکی انتهای ریشه می‌باشد. متخصص اندودانتیکس می‌تواند با انجام جراحی اپیکو این مشکل را حل کرده و مانع نیاز به کشیدن دندان شود.جراحی دندان زمانی انجام می‌شود که درمان ریشه قبلی دندان، دارای مشکل بوده و درمان مجدد ریشه نیز موفق نبوده و یا امکان‌پذیر نباشد.
- اگر درد مداومی در دندان خود احساس می‌کنید اما مشکلی در عکسبرداری با اشعه ایکس مشاهده نمی‌شود ، ممکن است دندان شما دچار شکستگی یا کانال ریز باشد که در طی درمان غیر جراحی تشخیص داده نمی‌شود. در چنین شرایطی ، جراحی به شما اجازه می‌دهد تا متخصص ریشه دندان کل ریشه دندان شما را بررسی کند ، مشکل را پیدا کند و درمان را انجام دهد.
- معمولاً دندانی که تحت روت‌کانال‌تراپی قرار گرفته باشد می‌تواند تا پایان عمر شما دوام بیاورد و هرگز نیازی به درمان ریشه بیشتر نداشته باشد. با این حال، در برخی موارد، ممکن است دندان بهبود نیابد یا عفونی شود. که در این‌صورت جراحی پری‌اپیکال ممکن است به نجات دندان کمک کند.
- برای درمان سطوح آسیب دیده ریشه یا استخوان اطراف نیز ممکن است جراحی اپیکو موثر باشد و باعث حل مشکل به وجود آمده شود.
مراحل جراحی اپیکو :
گام اول: بی‌حس کردن محل مورد جراحی
1- قبل از انجام هر کاری ، بی‌حسی موضعی به شما داده می‌شود تا اطراف دندان آسیب دیده بی‌حس شود
گام دوم: برش لثه
2- دندانپزشک یا متخصص اندود شما لثه را برش داده و بافت لثه را به سمت کنار می کشد تا به ریشه برسد.
گام سوم: برداشتن بافت عفونی انتهای ریشه
3- سپس بافت عفونی انتهای ریشه برداشته می‌شود. معمولاً فقط چند میلی‌متر از ریشه برداشته می‌شود ، مانند هر بافت آلوده اطراف ریشه.
گام چهارم: پاکسازی ریشه از عفونت و پر کردن آن توسط مواد
4- در نهایت داخل کانال ریشه یک‌بار دیگر از انتهای ریشه شست و شو داده می‌شود و از هر گونه عفونتی پاکسازی شده و توسط مواد جدیدی پر می‌شود.
گام پنجم: انجام رادیوگرافی
5- در نهایت یک رادیوگرافی برای اطمینان از کامل و مناسب بودن وضعیت دندان گرفته شده و پس از اطمینان نهایی لثه سر جای خودش بخیه زده می‌شود.
اگر عفونت ریشه دندان را نادیده بگیریم چه اتفاقی می افتد :
در صورت بی‌توجهی به عفونتی که به انتهای ریشه رسیده است شما عملا نابودی دندان‌های مجاور دندان آسیب دیده‌تان را تضمین کرده‌‌اید. این یعنی پس از گذشت زمان کوتاهی نه تنها آن دندان نکروز شده بلکه باقی دندان‌ها نیز آۀوده می‌شوند. از طرفی این عفونت ممکن است به سر، گردن و گوش شما نیز آسیب برساند.
بعد از جراحی اپیکو در چه مدت زمان میتوان به فعالیت روزمره برگشت :
با از بین رفتن بی حسی ممکن است کمی ناراحتی و تورم داشته باشید. این درد طی چند روز آینده به تدریج کاهش می‌یابد، و در عرض یک یا دو روز ، شما می‌توانید فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرید. بیشتر بیماران روز بعد به کار یا سایر فعالیتهای معمول خود برمی‌گردند.