بیس و کف بندی چیست :
زمانی که پوسیدگی روی تاج دندان قرار داشته باشد، شما درد زیادی احساس نخواهید کرد و شاید اصلا متوجه ایجاد پوسیدگی روی دندان نشوید.
اما زمانی که پوسیدگی و آسیب به بخشهای عمیق دندان برسد، دردهای شدیدی ایجاد خواهد شد. در این حالت شما به مواد غذایی و نوشیدنیهای داغ و سرد نیز واکنش نشان خواهید داد.
در این زمان باید به دندانپزشک مراجعه کرد. دندانپزشک برای عصب کشی یا درمان ریشه ابتدا باید ریشه دندان را خارج میکند، سپس از فرآیند کف بندی استفاده میکند.
یکی از بهترین فرآیندهای دندانپزشکی، کف بندی دندان است. معمولاً در زمان پوسیدگی شدید دندانها، دندانپزشک از فرآیند کف بندی استفاده میکند
کف بندی دندان معمولا برای جلوگیری از بروز حساسیت در مقابل سرما و گرما بعد از فرآیند ترمیم یا پر کردن دندان مورد استفاده قرار میگیرد .
پوسیدگی شدید دندانها باعث ایجاد حفره در کانال دندان میشود و دندانپزشک سعی میکند این حفره را با استفاده از مواد پرکننده مثل کامپوزیت پر کند.
ولی مشکل اینجاست که حتی بعد از پرکردن دندان، باز هم احتمال حساسیت و واکنش دندانها نسبت به سرما و گرما وجود دارد.
بنابراین قبل از اینکه دندانپزشک داخل کانال دندان را با استفاده از مواد پرکننده پر کند، از یک ماده عایق نسبت به سرما استفاده میکند.
کف بندی دندان یعنی کف کانال دندان را با استفاده از این ماده عایق پوشش میدهد. اگرچه فرآیند کف بندی دندان بسیار ساده به نظر میرسد، اما نیاز به دقت بالایی دارد و پزشکی که این کار را انجام میدهد باید تجربه و مهارت زیادی داشته باشد.
زیرا ماده عایق، دقیقاً در قسمت بالایی ریشه دندان و در قسمت پایینی کانال دندان قرار میگیرد.
یکی از نکات مهم که هنگام کف بندی دندان باید به آن توجه کرد، مقدار ماده عایق است.
دندانپزشک نباید حجم زیادی از این ماده را برای پوشش دادن کف کانال دندان مورد استفاده قرار دهد. این موضوع باعث میشود فضایی برای قرار گرفتن ماده پرکننده وجود نداشته باشد و ضخامت ماده پرکننده کانال دندان کم شود.
در نتیجه استحکام و طول عمر ماده پرکننده کاهش پیدا کرده و خیلی زود میشکند.
![]()
کاربرد بیس و کف بندی و لاینر :
برای کف بندی دندان از دو ماده استفاده میشود. ماده اول بیس و ماده دوم لاینر نام دارد. هر دو ماده برای عایق بندی کف کانال دندان، نسبت به سرما و گرما مورد استفاده قرار میگیرند.
ولی در ویژگیهای ساختاری با یکدیگر متفاوت هستند و همین موضوع باعث میشود کاربرد این دو ماده نیز با یکدیگر فرق داشته باشد.
ابتدا دندانپزشک مقداری از این مواد را در کف کانال دندان قرار میدهد. سپس از مواد ترمیمی و پر کننده مثل آمالگام یا کامپوزیت استفاده میکند
لاینر :
لاینر نوعی ماده عایق است که با ضخامت بسیار کم در کف کانال دندان قرار میگیرد.
این ماده از هیدروکسید کلسیم ساخته شده است. لاینر مقاومت بسیار زیادی در برابر مواد پرکننده دندان و تغییرات دمایی دارد و مانع از ورود بزاق یا مواد غذایی خارجی به ریشه دندان، میشود. این ماده با سه نوع ضخامت مختلف در دندانپزشکی مورد استفاده قرار میگیرد.
ماده لاینر فقط میتواند به عنوان عایق استفاده شود و به هیچ وجه نباید به عنوان پرکننده دندان از آن استفاده کرد.
دلیل این موضوع این است که لاینر بسیار نازک است و قدرت و استحکام کمی دارد. نکتۀ مهم هنگام استفاده از لاینر، سرعت عمل بالاست.
خاصیت لاینر به گونهای است که به سرعت خشک و محکم میشود. به همین دلیل دندانپزشک باید خیلی سریع اما دقیق، این ماده را با استفاده از یک قلم روی کف کانال دندان قرار دهد.
بیس :
این ماده نسبت به لاینر ضخامت بیشتری دارد. به همین دلیل روی لاینر قرار میگیرد. نکتۀ مهم اینجاست که دندانپزشک میتواند به دو شکل متفاوت از بیس استفاده کند.
با توجه به اینکه بیس به شکل مایع و پودری وجود دارد، دندانپزشک قادر است هر دو شکل این ماده را با یکدیگر مخلوط کند و سپس روی لاینر که در کف دندان قرار گرفته است، قرار دهد.
لایه عایق اول یا همان لاینر با ضخامت بسیار کم در کف کانال دندان قرار میگیرد.
ولی لایه دوم یا بیس با ضخامت بیشتر از لاینر، در کانال دندان قرار خواهد گرفت. مقاومت و استحکام این ماده نسبت به لاینر بیشتر است. به همین دلیل قدرت بالاتری در برابر پوسیدگی دارد.
این ماده میتواند نسبت به ضربه و فشار نیز مقاوم باشد و به عنوان یک محافظ خوب برای پالپ دندان، عمل کند
مراحل کف بندی :
- برای انجام کف بندی، ابتدا کانال دندان باید آماده شود به این شکل که دندانپزشک یک حفره درون کانال دندان ایجاد میکند.
- سپس پوسیدگیها و آلودگیهای داخل کانال دندان را خارج میکند.
- در مرحله بعد دندانپزشک باید کانال دندان را به کمک مواد شستشو دهنده تمیز کند.
- سپس نوع لاینر انتخاب میشود. گاهی اوقات دندانپزشکان برای اینکه کیفیت لاینر افزایش پیدا کند، آن را برخی مواد دیگر ترکیب میکنند. انتخاب ترکیب لاینر بر عهده دندانپزشک است و بر اساس نوع دندان، آماده میشود. دندانپزشک باید حجم و فضای کف دندان را مشخص کند و متناسب با آن، مقداری از ماده لاینر را در کف دندان قرار دهد. این مرحله باید با دقت و توجه بالا انجام شود.
- سپس نوع بیس با توجه به ویژگیهای دندان انتخاب میشود. ماده بیس به شکل مخلوطی از پودر و مایع آماده شده و با ضخامت یک میلیمتر بیشتر از لاینر، روی سطح آن قرار میگیرد. به این ترتیب کانال دندان کف بندی میشود.